Als een inwoner, bedrijf of instelling zich niet kan vinden in een besluit van een bestuursorgaan (het college, de burgemeester of de gemeenteraad), dan bestaat de mogelijkheid om een bezwaarschrift in te dienen. De bezwaarprocedure is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Bezwaarschriftencommissie
De gemeente Gorinchem maakt bij de behandeling van bezwaarschriften gebruik van een bezwaarschriftencommissie. Dit is een adviescommissie zoals bedoeld in artikel 7:13 van de Awb.
De commissie is onafhankelijk en bestaat uit externe leden, die niet in dienst zijn van de gemeente. De werkwijze van de commissie is beschreven in de Awb en de Verordening commissie bezwaarschriften gemeente Gorinchem 2019. De commissie geeft advies. Het bestuursorgaan beslist uiteindelijk op het ingediende bezwaarschrift.
Bij een heroverweging van het besluit kunnen eventueel gemaakte fouten worden hersteld. Tijdens de bezwaarprocedure kan het bestuursorgaan het primaire besluit volledig heroverwegen.
De commissie is niet bevoegd te adviseren over bezwaarschriften die zijn ingediend tegen besluiten inzake de Wet waardering onroerende zaken, de socialezekerheidswetten, de Jeugdwet en personele aangelegenheden.
In dit jaarverslag brengt de commissie verslag uit over de behandeling van de bezwaarschriften in 2023. Daarbij wordt een aantal cijfers gepresenteerd over het aantal ontvangen bezwaarschriften, de gevolgde procedure en de wijze van afhandeling. Daarnaast is in het verslag informatie opgenomen over de bezwaarprocedure. Ook worden conclusies en verbeterpunten aangegeven.
Werkwijze
Het secretariaat van de commissie bekijkt met het bestuursorgaan of het bezwaarschrift op informele wijze kan worden opgelost. Soms is een uitleg over het genomen besluit voldoende. Het kan ook zijn dat er een nader onderzoek plaatsvindt naar de feiten en omstandigheden. Dit kan leiden tot een ander besluit. Bij een informeel gesprek wordt de behandeling van het bezwaarschrift aangehouden.
Als de bezwaren blijven bestaan en er geen passende oplossing mogelijk is, wordt de formele bezwaarprocedure gestart.
De commissie nodigt de bezwaarmaker dan uit voor een hoorzitting om het bezwaar mondeling toe te lichten. Er kunnen ook andere personen zijn die een belang hebben bij het bestreden besluit. Zij worden ook uitgenodigd voor de hoorzitting en mogen reageren op het ingediende bezwaar.
Het bestuursorgaan maakt voor de hoorzitting een verweerschrift, waarin zij het besluit nogmaals uitlegt en ingaat op de punten uit het bezwaarschrift.
De hoorzittingen zijn in de meeste gevallen openbaar en voor iedereen toegankelijk. Van elke hoorzitting wordt een verslag gemaakt. Na de hoorzitting vergadert de commissie over de zaak. Vervolgens wordt het advies uitgewerkt en samen met het verslag aan het bestuursorgaan aangeboden. Het bestuursorgaan neemt vervolgens een besluit op het ingediende bezwaar. Het advies van de commissie is niet bindend. Als het bestuursorgaan van het advies wil afwijken, moet dit wel goed gemotiveerd worden. De bezwaarmaker en eventuele andere belanghebbenden ontvangen bij het besluit op bezwaar een kopie van het advies en verslag van de commissie.
Samenstelling van de commissie in 2023
Commissieleden
- De heer ir. M. Houtman (voorzitter);
- De heer mr. J.A. Bodewitz;
- De heer mr. A.R. Krijgsman;
- De heer mr. N. Verkerk;
- Mevrouw H. van Houwelingen MSc.
Secretariaat van de commissie
- Mevrouw V.J. Wuijten (secretaris);
- Mevrouw L. Kooij (administratief medewerkster);
- Mevrouw J. Arslan (plaatsvervangend secretaris);
- Mevrouw C. van Buren (plaatsvervangend secretaris).
Aantal ontvangen bezwaarschriften
- In 2023 zijn er in totaal 156 bezwaarschriften ingediend, gericht tegen 131 verschillende besluiten. De commissie ziet de afgelopen jaren een stijging in het aantal ontvangen bezwaren.Zo waren er in 2018 in totaal 56 bezwaarschriften ingediend, terwijl het in 2023 om 156 bezwaren gaat.
- Sinds juni 2023 treedt Reinigingsdienst Waardlanden namens het college op tegen overtredingen van de Afvalstoffenverordening, waarmee onjuist aangeboden huisafval wordt verwijderd en de kosten hiervoor worden verhaald op de overtreder. De commissie heeft hierover opvallend veel bezwaarschriften ontvangen.
- De commissie is in 2023 in totaal 15 keer bijeen geweest.
- De hoorzittingen vonden in principe fysiek op het stadhuis plaats, maar indien gewenst konden partijen digitaal deelnemen of afzien van een hoorzitting.
Onderwerpen ingediende bezwaarschriften
De verdeling van de ingediende bezwaarschriften in 2022 en 2023 per onderwerp/wet::
| Soort zaak | 2021 | 2022 |
|---|---|---|
| Afvalstoffenverordening | 0 | 61 |
| Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) | 12 | 10 |
| Bijzondere wetten (Opiumwet) | 2 | 0 |
| Urgentieverordening | 3 | 1 |
| Verordening Fysieke Leefomgeving (VFL) | 0 | 2 |
| Wegenverkeerswet 1994 | 7 | 33 |
| Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) | 29 | 25 |
| Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) | 11 | 2 |
| Wet open overheid (Woo) | 1 | 6 |
| Overige | 16 | 16 |
| Totaal | 81 | 156 |
Toelichting onderwerpen
Bij het onderwerp APV worden er met name bezwaarschriften ingediend vanwege verleende exploitatievergunningen en Alcoholwetvergunningen.
Bezwaarschriften op basis van de Wegenverkeerswet 1994 zien toe op verkeersbesluiten tot het realiseren van parkeerplaatsen t.b.v. laadpalen voor elektrische voertuigen, het realiseren van gehandicaptenparkeerplaatsen op kenteken en toepassen van spoedeisende bestuursdwang voor het wegslepen en bewaren van auto’s.
Onder de categorie ‘Overig’ vallen bezwaren met betrekking tot instemmingsbesluiten voor aanleg van een glasvezelnetwerk, de afwijzing van een ingebrekestelling, de weigering van een aanvraag voor maatwerkvoorschriften, een bewonersbrief dan wel een raadsbesluit inzake het realiseren van een kleinschalige opvang voor asielzoekers en besluiten tot toelating brede ondersteuning op grond van de Wet hersteloperatie toeslagen.
Bezwaarschriften per team
- Het team dat het besluit heeft voorbereid, vertegenwoordigt ook het college of de burgemeester bij de bezwaarprocedure.
- In onderstaande grafiek is duidelijk te zien dat de meeste bezwaren gaan over de besluiten die genomen zijn vanuit Reinigingsdienst Waardlanden (spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal onjuist geplaatst huisafval) en Team Stadsontwikkeling (bijvoorbeeld omgevingsvergunningen en verkeersbesluiten).
- Bij sommige teams, zoals bijvoorbeeld Team Informatie en Ondersteuning of Team Buitendienst, komen helemaal geen bezwaarschriften binnen. Deze teams hebben uitvoerende taken en nemen geen besluiten waar bezwaar tegen kan worden gemaakt.
Uitkomsten bezwaren 2023
Ingetrokken 41%
In 2023 zijn 37 bezwaarschriften ingetrokken. Dit is veelal gebeurd na informeel overleg tussen de behandelend ambtenaar, bezwaarmaker en (eventueel) derde-belanghebbende.
Besluit in stand gelaten 45%
Bij 70 bezwaarschriften heeft de commissie geadviseerd om het genomen besluit in stand te laten. Dat betekent dat de bezwaarmaker niet in het gelijk wordt gesteld en dat het besluit volledig in stand blijft.
Besluit gewijzigd in stand laten (onder aanvullende motivering) 7%
In het geval van 11 bezwaarschriften adviseerde de commissie om een besluit gewijzigd in stand te laten, door in de beslissing op het bezwaar een aanvullende motivering op te nemen.
Besluit herroepen 9%
De commissie heeft bij 14 bezwaarschriften aanleiding gezien om het besluit te herroepen en daarbij geadviseerd om een nieuw besluit te nemen.
Niet-ontvankelijk 13%
Bij 20 bezwaarschriften heeft de commissie geadviseerd om deze (kennelijk) niet-ontvankelijk te verklaren. Aanleiding hiervoor is bijvoorbeeld dat een bezwaarmaker geen belanghebbende is of zijn bezwaarschrift te laat heeft ingediend. Daarmee voldoet het bezwaarschrift niet aan de eisen van de Awb en mag het volgens die wet niet inhoudelijk worden behandeld.
Doorgestuurd 1%
Er zijn 2 bezwaarschriften doorgestuurd, naar Avres en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, omdat ze niet bij het college of de burgemeester horen.
Nog in behandeling 1%
Op het moment van het vaststellen van dit jaarverslag zijn er nog 2 bezwaarschriften die in 2023 zijn ingediend, in behandeling bij de commissie. Bij deze zaken is sprake van een informeel traject, waardoor de behandeling van de bezwaren is aangehouden.
Afwijken advies commissie
In 2023 heeft het college dan wel de burgemeester 2 keer aanleiding gezien om gemotiveerd af te wijken van het advies van de commissie.
Beroepszaken
In 2023 is in 6 gevallen een beroepsprocedure bij de rechtbank gestart na de beslissing op het bezwaarschrift.
Conclusies en verbeterpunten
- Het aantal ingediende bezwaren is beduidend hoger dan vorig jaar. Naar verhouding zijn de meeste bezwaren ingediend tegen de besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden, verkeersbesluiten en omgevingsvergunningen.
- Opvallend is dat het aantal bezwaren over besluiten op grond van de Wmo is gedaald.
- Verder is het opmerkelijk dat bezwaarschriften over de besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden in de meeste gevallen formeel worden behandeld. Het percentage van het aantal ingetrokken bezwaarschriften vanwege een informele behandeling ligt hierdoor lager dan voorgaande jaren.
- De commissie vraagt net als vorig jaar blijvende aandacht voor het volledig en draagkrachtig onderbouwen van besluiten, om een motiveringsgebrek te voorkomen. Een goede motivatie draagt bij aan de transparantie van de overheid en kan leiden tot meer begrip voor een besluit.
- De commissie heeft in 2023 aandacht besteed aan het stimuleren van het informeel behandelen van bezwaren. Dit betekent dat er bij ontvangst van een bezwaarschrift wordt onderzocht of er ruimte is voor een informeel overleg. Daarmee kan er gezocht worden naar een passende oplossing of kan het genomen besluit nader worden toegelicht. Daarna kan de bezwaarmaker aangeven of de uitkomst daarvan naar tevredenheid is, of dat de formele procedure moet worden voortgezet.
- Daarnaast is er aandacht voor verduidelijking van de procedure. Zo worden bezwaarmakers bij ontvangst van een bezwaarschrift gebeld voor een toelichting van de procedure en ontvangen zij een informatiefolder hierover.
- Inschakelen ambtelijk hoorders om (relatief eenvoudige zaken te laten behandelen
Ambtelijk hoorders inschakelen
De commissie merkt op dat de maandelijkse hoorzittingen (in principe 11 keer per jaar) niet langer voldoende zijn om alle bezwaren te kunnen behandelen. Gelet op de stijging van het aantal bezwaarschriften, was het in 2023 wederom noodzakelijk om extra hoorzittingen te houden. Om die reden is het voor de commissie wenselijk om sommige (relatief eenvoudige zaken) te laten behandelen door ambtelijk hoorders. Hiervoor wordt in 2024 de Verordening aangepast. Op het moment dat een bezwaarschrift formeel moet worden behandeld, kan het horen en adviseren plaatsvinden door ambtelijk hoorders in plaats van door de externe commissie. Deze ambtelijk hoorders zijn uiteraard niet eerder bij de besluitvorming betrokken.
Om te bepalen welke soort zaken geschikt zijn voor het toepassen van ambtelijk horen, worden er categorieën aangewezen. Te denken valt aan de bezwaarzaken over de besluiten tot spoedeisende bestuursdwang en kostenverhaal van reinigingsdienst Waardlanden, of het wegslepen van auto’s. Doordat de commissie deze bezwaren niet behandelt tijdens de maandelijkse hoorzitting, kunnen bezwaarmakers op ieder gewenst moment worden uitgenodigd voor een hoorgesprek met de ambtelijk hoorders en de vertegenwoordiger van het college. Dit zorgt voor een kortere en laagdrempeligere procedure.
In geval van twijfel zal uiteraard overleg met de voorzitter van de commissie plaatsvinden over het al dan niet toepassen van ambtelijk horen.
Na een jaar zal deze werkwijze worden geëvalueerd. Het is uiteraard van belang dat de bezwaarmakers zich gehoord voelen en dat hun bezwaarschrift zorgvuldig wordt behandeld.
Waarborgen goede bezwaarbehandeling
Bovenstaande zaken zijn volgens de commissie de meest opvallende die aandacht verdienen om een goede bezwaarbehandeling voor de inwoners en bedrijven van de gemeente te waarborgen.