Hoe kunnen we anders omgaan met onze energie: oftwel de energietransitie? De energietransitie houdt in dat we overstappen van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Daarnaast willen we gezamenlijk energie besparen want energie die we niet gebruiken, hoeft ook niet te worden opgewekt.
Hoe bereiken we dit samen?
In het landelijk Klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland meer duurzame energie gaat opwekken om de CO2-uitstoot te verlagen en zo de opwarming van de aarde onder de twee graden Celsius te houden. Gemeenten, waterschappen, provincies en netbeheerders werken samen met betrokken partijen, inwoners en bedrijven aan de Regionale Energiestrategie (RES) in 30 energieregio’s.
Regionale Energiestrategie Alblasserwaard
De gemeenten Gorinchem en Molenlanden, de Provincie Zuid-Holland en het Waterschap Rivierenland werken samen aan de RES Alblasserwaard. In de RES 1.0 (juli 2021) staat beschreven hoe we de energietransitie in de Alblasserwaard willen vormgeven en welke doelen we gezamenlijk willen bereiken.
Een nieuw lokaal energiesysteem
De energietransitie draait niet alleen om klimaatdoelen, maar ook om het opbouwen van een duurzame, lokale energievoorziening. Om minder afhankelijk te zijn van andere landen hebben we hebben schone energie nodig die lokaal wordt opgewekt. Daarom werken we aan het opwekken van duurzame energie via wind, zon en andere duurzame bronnen.
Het ontwikkelen van een nieuw energiesysteem is een grote uitdaging. Grootschalig opgewekte energie moet worden getransporteerd naar onze woningen en bedrijven. Daarnaast wekken veel particulieren en ondernemers zelf ook energie op. Wanneer ze op een bepaald moment meer energie opwekken dan ze op dat moment zelf gebruiken, gaat de overtollige energie niet verloren. In plaats daarvan wordt deze energie teruggestuurd naar het elektriciteitsnet, zodat andere huizen of bedrijven die energie kunnen gebruiken. Dit proces heet teruglevering aan het net, en het helpt om duurzaam opgewekte energie efficiënter te benutten.
Het transporteren en terugleveren van alle duurzame energie vraagt om ingrijpende aanpassingen, zoals extra transformatorhuisjes, uitbreiding van verdeelstations en de plaatsing van hoogspanningsmasten.
Netcongestie blijft, vooral in de industriegebieden, een groeiend probleem. De benodigde uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk is pas rond 2031 gereed, maar tijdelijke oplossingen worden in 2027 verwacht.
In onderstaande video krijgt u meer uitleg over de energietransitie en het energiesysteem.
Wat willen we bereiken?
Voor 2030 willen we 1150 TJ (0,32 TWh) duurzame energie opwekken via wind en zon. Windenergie gaat 49% van dit doel leveren (564 TJ), terwijl grootschalige zon-op-dak de overige 51% bijdraagt (588 TJ). Energiebesparing en warmteoplossingen spelen ook een belangrijke rol in het behalen van de RES-doelen.
Duurzame energie opwekken door wind
Met windenergie willen we in 2030 49% van de benodigde duurzame elektriciteit leveren, goed voor 564 TJ. Een deel hiervan wordt al opgewekt door Windpark Giessenwind, en een ander deel zal komen van het toekomstige Windpark Groote Haar. Om het resterende deel te realiseren, zijn er nieuwe locaties nodig voor windturbines.
De verkenning van de zoekgebieden A15 Oost en Avelingen, die als mogelijke locaties in RES 1.0 stonden, is gestopt. In mei 2023 hebben de gemeenteraden van Gorinchem en Molenlanden nieuwe uitgangspunten vastgesteld voor alternatieve locaties. Inwoners en ondernemers hebben tussen september 2023 en juni 2024 actief meegedacht over mogelijke windlocaties.
Op 9 juli 2024 hebben de gemeenteraden van Gorinchem en Molenlanden locatie S (Gorinchem-Noord, deels in Molenlanden) voorgedragen aan de provincie Zuid-Holland als zoeklocatie voor windenergie. De raad van Molenlanden onderzoekt daarnaast alternatieven voor grote windturbines.
De provincie neemt eind 2025 een besluit, of en zo ja, waar in de Alblasserwaard nieuwe windturbines kunnen komen. In de tijdlijn windenergie Alblasserwaard is te zien welke stappen al zijn genomen en wat er nog gaat komen.
Meer informatie vindt u op de pagina Windenergie. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief windverkenning om op de hoogte te blijven.
Met het beleidskader voor kleinschalige windturbines in de gemeente Molenlanden wordt ruimte geboden aan elektriciteitsopwekking door wind voor eigen gebruik.
Duurzame energie opwekken door zon
Zonne-energie draagt voor 51% bij aan de RES-doelstellingen, wat neerkomt op 588 TJ in 2030. Een deel hiervan is al gerealiseerd, maar er blijft een ambitie over van 346 TJ. De nadruk ligt op zon-op-dak bij boerenschuren, bedrijfsdaken, maatschappelijk vastgoed en woningcorporaties. Een klein deel kan worden opgewekt via kleine zonneparken op veld. Daken met minimaal 41 zonnepanelen tellen mee voor de RES-doelen. Particuliere daken worden gestimuleerd op gemeentelijk niveau.
U vindt informatie over subsidies, het informeren van Stedin en andere informatie die nodig is voor het plaatsen van zonnepanelen op grote daken onder Zon op bedrijfsdaken
Op de pagina Duurzaam wonen staat meer informatie voor inwoners over de aanschaf van zonnepanelen op kleine daken.
Warmte
De meeste woningen en gebouwen worden nog verwarmd door aardgas en de meeste mensen koken nog op gas. Dat gaat de komende 30 jaar veranderen. Niet in één keer, maar stap voor stap en gebiedsgericht.
De gemeenten Gorinchem en Molenlanden onderzoeken duurzame warmteoplossingen en werken aan de isolatie van slecht geïsoleerde woningen;
- Gorinchem werkt op een integrale manier aan verduurzaming, waarbij het aardgasvrij maken en isoleren zoveel mogelijk samen gaan. De gemeente kiest hierbij voor een gebiedsgerichte aanpak. De huidige focus ligt op de realisatie en uitbreiding van het warmtenet in de Gildenwijk.
- De komende jaren gaat de gemeente Gorinchem per gebied in gesprek met inwoners, gebouweigenaren, ondernemers en andere partijen over de meest geschikte oplossing voor verwarmen, warm water en koken zonder gebruik van aardgas. Kijk op de pagina Transitievisie warmte voor meer informatie over de aanpak van Gorinchem.
- In Molenlanden wordt een dorpsgerichte aanpak gevolgd, waarbij bewoners hun eigen plan voor de warmtetransitie ontwikkelen. Een voorbeeld van deze dorpsgerichte aanpak is te vinden in Bleskensgraaf - Bles2032. Kijk op de pagina Transitievisie warmte voor meer informatie over de aanpak van Molenlanden.
Energiebesparing
Energie besparen doen we samen. Met elkaar willen we het doel bereiken van 20% energiebesparing in 2030 ten opzichte van 2021.
- Energie besparen in huis
Energie besparen levert geld op en kan eenvoudig zijn. Minder lang douchen, deuren gesloten houden en apparaten uitschakelen als ze niet in gebruik zijn, kan al een merkbare besparing opleveren. Wilt u meer doen? Er is veel mogelijk om uw huis energiezuiniger te maken. Sommige maatregelen zijn gratis, voor andere moet u een investering doen, die vaak snel terugverdiend wordt, of waarvoor u subsidie of een voordelige lening kunt krijgen. Meer informatie over energiebesparende maatregelen voor particulieren vindt u op de pagina Energie besparen.
- Energie besparen voor bedrijven
Ook bedrijven en organisaties kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren. Energie besparen betekent niet alleen kosten verlagen, maar ook duurzaam ondernemen. Hoewel bedrijven een wettelijke energiebesparingsplicht hebben, streven zij er zelf ook naar om bij te dragen aan een duurzame toekomst en te investeren in energiezekerheid. Meer informatie over de energiebesparingsplicht en energieadvies voor bedrijven vindt u op de pagina Duurzame ondernemer
Participatie: samen naar een energieneutrale toekomst
Een duurzaam lokaal energiesysteem in 2050 kan alleen worden gerealiseerd door samenwerking. Sinds 2019 zijn er bijeenkomsten geweest waarbij inwoners, bedrijven, en andere belanghebbenden meedenken over energie besparen en opwekken. Deze participatie blijft nodig, omdat de keuzes invloed hebben op onze leefomgeving.
Inwoners en ondernemers uit Gorinchem en Molenlanden die vragen hebben of betrokken willen worden, kunnen een e-mail sturen naar info@resalblasserwaard.nl.
Financiële participatie
Uitgangspunt is steeds geweest dat iedereen in de omgeving kan meeprofiteren van lokale energieprojecten. Het is belangrijk dat winsten in de regio blijven en de verdeling van lusten en lasten eerlijk zijn. Dat draagt ook bij aan maatschappelijk draagvlak.
De gemeenten ontwikkelen beleid gericht op het behalen van 50% lokaal eigendom en het stimuleren van financiële participatie
Kijk op de pagina Meeprofiteren van windenergie voor meer informatie.
Meer weten?
Kijk dan op onderstaande websites of download de documenten om meer te weten over het Klimaatakkoord, het nationale Programma Regionale Energiestrategie, en de RES Alblasserwaard.
RES Alblasserwaard
- RES 1.0 Alblasserwaard. In dit document staat beschreven hoe we de doelstelling voor 2030 gaan realiseren.
- Voortgangsbericht 2024 RES Alblasserwaard
- Voortgangsrapportage RES Alblasserwaard. Hier leest u waar we staan op 1 juli 2023. Wat hebben er bereikt op het gebied van de vijf pijlers waarop de RES regio zich inzet.
- Infographic voortgangsrapportage RES Alblasserwaard. Op deze infographic zit u in een oogopslag de stand van zaken op 1 juli 2023
Nationaal Programma Energiestrategie (NPRES)
- Website Regionale Energiestrategie
- Animaties Regionale Energiestrategie
- De RES webapp - feiten en veelgestelde vragen